High risk exotic species with respect to shellfish transports from the Oosterschelde to the Wadden Sea

This study presents the results of a literature review on 11 exotic marine species that are present in the Oosterschelde and could potentially be introduced into the Wadden Sea with shellfish transfers. Ten of the species result from a previous risk study, where they were identified as the species posing the highest risk. The Japanese oyster drill, that was recently observed in the Oosterschelde was also included in this study. The species discussed in the present study are: colonial tunicates Didemnum sp and Botrylloides violaceus the American oyster drill (Urosalpinx cinerea) and the Japanese oysterdrill (Ocinebrellus inornatus), the copepods Myticola orientalis and M. ostreae, the colonial bryozoan Smittoidea prolifica, Marteilia refringens and the macroalgae Gracilaria vermiculophylla, Polysiphonia senticulosa and Undaria pinnatifida. Four of these species (Gracilaria vermiculophylla, Undaria pinnatifida, Didemnum vexillum and Botrylloides violaceus) have recently been observed in the Wadden Sea. Some of these species are known pest species and could have an impact on the Wadden Sea ecosystem and/or the shellfish culture. The information that is collected in this study can be used to get a more realistic estimation of the risks compared to the risk assessment study of 2008 which was based on a worst-case approach. Moreover, the results can be used in the development of mitigating measures to reduce the risks of introducing these exotic species with the shellfish transfer from the Oosterschelde to the Wadden Sea

OYSTERECOVER: The Efficiency of Different Types of Oyster Spat Collectors for Ostrea edulis

The aim of this task is to potentially identify a way to develop more efficient spat collecting techniques that may compensate for the lower survival rate of the oysters caused by the Bonamia ostreae parasite. As part of the project a review of the efficiency of different spat collectors was conducted with the intention of recommending three collector types to be tested in the field. The aim of this task is to potentially identify a way to develop more efficient spat collecting techniques that may compensate for the lower survival rate of the oysters caused by the Bonamia ostreae parasite

Risk assessment on the possible introduction of three predatory snails (Ocinebrellus inornatus, Urosalpinx cinerea, Rapana venosa in the Dutch Wadden Sea

Recently three alien invasive predatory snails have been found in the Dutch marine waters, which are identified by the Ministry of Agriculture, Nature and Food Quality as potential high risk species due to their possible impact on bivalve species (TRCPD/2009/3587). These are: Japanese oyster drill Ocinebrellus inornatus (syn: Ceratostoma inornatum, Ocenebra japonica), American oyster drill Urosalpinx cinerea and Asian rapa whelk Rapana venosa. In this report we describe the potential ecological and economical risks of introduction of the three alien invasive predatory snails in the Nature 2000 Wadden Sea area

Kokkelsterfte in de Oosterschelde juni 2010

Op 15 juni 2010 is door medewerkers van Rijkswaterstaat grote kokkelsterfte (Cerastoderma edule) gemeld bij de Slikken van de Dortsman (Stavenisse) in de Oosterschelde. Een veldbezoek op 17 juni 2010 door medewerkers van IMARES bevestigde deze sterfte. Verspreid over een groot gebied werden tienduizenden kokkels dood aangetroffen op het sediment oppervlak met het vlees nog aanwezig in de schelp. Een eerste onderzoek door het CVI gaf aan dat kokkels van de locatie Slikken van de Dortsman zwaar geïnfecteerd waren met een aantal soorten trematoden, zowel qua prevalentie (aantallen kokkels in de partij) als intensiteit (aantallen parasieten per kokkel). Eind juni 2010 werden in het kader van dit onderzoek acht locaties bezocht in de Oosterschelde

Passende Beoordeling voor Mosselzaadinvang (MZI) in de Nederlandse kustwateren voor de periode 2012 - 2013

De minister van LNV heeft beleid ontwikkeld voor het bieden van ruimte aan mosselzaadinvang (MZI) in de Waddenzee, de Oosterschelde en de Voordelta. Het beleid geeft onder andere de randvoorwaarden voor de vergunningverlening voor de opschaling van de toepassing van MZI’s. Het gaat onder meer om de ligging en omvang van locaties, de landschappelijke inpassing en de bescherming van natuurwaarden. Aangezien de Waddenzee, Voordelta en Oosterschelde zijn aangewezen als beschermde gebieden onder Natura‐2000, is voor het plaatsen en exploiteren van MZI’s een vergunning noodzakelijk op basis van de Natuurbeschermingswet 1998. Bij de vergunning behoort een passende beoordeling van mogelijke effecten. Onderhavig rapport beschrijft deze passende beoordeling

Data report: The effect of dyke reinforcement on benthic species in the Oosterschelde: T0 Cluster 2 and T1 Cluster 1

In dit rapport zijn de data van de bodembewonende levensgemeenschappen beschreven voor locaties in de Oosterschelde voorafgaand aan oeververdedigingsactiviteiten (T0 Cluster 2) en locaties in de Oosterschelde in de periode na oeverversterkingen (T1 Cluster 1). Op de Cluster 1 locaties zijn de oevers versterkt in de periode 2009-2010, terwijl oeververdedigingsactiviteiten voor Cluster 2 gepland zijn voor de periode 2011-2012. Deze data dienen enerzijds als vergelijkingsmateriaal (de zogenaamde T0) voor in de toekomst uit te voeren monitoring studies (Cluster 2) en anderzijds als eerste effectmeting van oeververdedigingsactiviteiten op bodembewonende levensgemeenschappen (T1 Cluster 1). Aanbevolen wordt om een groter aantal replica’s te bemonsteren, waardoor er een meer betrouwbaar beeld van de aanwezige en zich ontwikkelende benthische levensgemeenschappen ontstaat

Data report: The effect of dyke reinforcement on benthic species in the Westerschelde: T0 Cluster 2 and T1 Cluster 1

In dit rapport zijn de data van de huidige bodembewonende levensgemeenschappen beschreven voor zes locaties in de Westerschelde in de periode voorafgaand aan oeverversterkingen (T0) en één locatie na oeververdediging (T1). Deze data dienen als vergelijkingsmateriaal (T0) voor in de toekomst uit te voeren monitoring en een eerste beschrijving van effecten van oeververdedigingsactiviteiten op bodembewonende levensgemeenschappen. Bemonsteringslocaties zijn onderverdeeld in clusters. Het cluster geeft aan wanneer de oeververdediging plaatsvindt. Locaties binnen Cluster 1 zijn versterkt in de periode 200902010. Oeververdediging voor de locaties binnen Cluster 2 zijn gepland voor 2011-2012. Aanbevolen wordt om een groter aantal replica’s te bemonsteren, waardoor er een meer betrouwbaar beeld van de aanwezige en zich ontwikkelende benthische levensgemeenschappen ontstaat

The effect of temperature on brood duration in three Halicarcinus species (Crustacea :Brachyura: Hymenosomatidae)

The effect of temperature on brood development was investigated for three intertidal hymenosomatid crabs: Halicarcinus cookii, H. varius and H. innominatus in Kaikoura, New Zealand. The duration of brood incubation decreased as temperature increased, as did the interbrood period. The duration of each stage of brood development also decreased with increased temperature, but the proportion of total incubation time for each stage remained relatively similar at different temperatures. Hymenosomatid crabs have determinate growth, but moult to maturity at different sizes, thereafter devoting most of their energy to reproduction. The number of broods a female could carry in her lifetime was estimated for each species. Halicarcinus cookii was estimated to be able to produce eight complete broods of 1146 eggs per lifetime, H. varius was estimated to be able to produce seven complete broods of 1051 eggs per lifetime and H. innominatus was estimated to be able to produce six complete broods of 1081 eggs per life time. With the predicted global temperature rise of 2°C in the next 50 years, the authors estimate that, for all three species, a female could produce one extra brood per lifetime (a 10–15% increase in fecundity depending on species), even more if crabs reach maturity faster, potentially leading to a significant population increas

Ballast water treatment techniques: review and suggestions regarding use in the Arctic and Great Lakes

The retreating ice cover opens up the opportunity for new shipping routes, and consequently shipping traffic in the Arctic region is increasing and with this the risk of introducing non-indigenous species (NIS) via ballast water. Ballast water must therefore be treated to prevent the transport of NIS in an environmentally friendly way to minimise the environmental impact of the treatment. There is, however, limited information on the suitability of different ballast water treatment methods for use specifically in Arctic conditions. A literature study was conducted to identify and summarise different ballast water treatment methods, evaluate their potential for use in the Arctic, and to identify gaps in the current knowledge on Arctic ballast water treatment for further investigation. As winter conditions on the Great Lakes present a useful analogue for Arctic operation, these conditions were also included in the scope of work. Three basic methods for ballast water treatment were addressed: mechanical systems, physical disinfection, and chemical treatments. In ballast water treatment systems often a combinations of these techniques is applied. From the literature, each technique was described and evaluated regarding key environmental conditions present in the Arctic and Great Lakes regions, such as salinity, temperature and turbidity

A habitat suitability model for Pacific oysters (Crassostrea gigas) in the Oosterschelde

The modelled habitat suitability maps show a reasonable estimation of the suitability for oysters throughout the Delta and can be used to broadly indicate the consequences of the effect of climate change and infrastructural changes on the habitat suitability for oysters. The largest effect on the suitable area for oysters is when the Volkerak-Zoommeer is connected to the salt water of the Grevelingenmeer, whereas the increase in seawater-level only affect suitability for oysters on a local scale